Tôbia

Sau khi trình bày về sách Diễm Ca, Gioan Phaolô suy niệm về hôn nhân của Tôbia và Sara, trong sách Tôbia. Đây cũng là một câu chuyện tình yêu Cựu Ước về mối tương quan giữa cô dâu và chú rể, mà tình yêu của họ mãnh liệt hơn tử thần. Trong câu chuyện đó, tổng lãnh thiên thần Raphael đưa họ lại với nhau, nhưng họ đối diện với một trở ngại lớn cho tương lai của tình yêu: Sara đã kết hôn bảy lần trước đó, và mỗi người chồng đều bị quỷ giết vào đêm tân hôn. Dù vậy, Tôbia vẫn tiến tới hôn nhân với sự khích lệ của thiên thần, và yêu Sara “tha thiết, và lòng cậu gắn bó với cô.”³³⁴ Sara cũng tiến bước trong đức tin, và Gioan Phaolô ghi nhận: “Ngay cả nếu chỉ Tôbia trở thành nạn nhân của con quỷ, thì thật dễ tưởng tượng Sara cũng đã phải chịu đựng một hy sinh lớn lao trong trái tim.”³³⁵

Cha của Sara thì chẳng lạc quan chút nào, và ông đã đào huyệt cho chàng rể trẻ vào chính ngày cưới!³³⁶ Thế nhưng ông không biết lời thiên thần đã nói với Tôbia, chỉ cho anh phải làm gì trong đêm tân hôn để không chịu cùng số phận như những người chồng trước. Raphael đã nói: “ Trước khi gần gũi nhau, cả hai hãy đứng lên cầu nguyện, xin Đức Chúa trên trời rủ lòng thương và ban ơn cứu độ cho các em. Đừng sợ, vì cô được tiền định làm vợ em từ trước muôn đời. Chính em sẽ cứu cô, cô sẽ sống với em, và tôi chắc rằng nhờ cô, em sẽ có con cái, và chúng nó sẽ như là anh em của em. Vậy em đừng lo lắng gì cả!”³³⁷

Vậy nên, trong đêm cưới, Tôbia nói với cô dâu: “Đứng lên, em! Chúng ta hãy cầu nguyện, nài xin Đức Chúa để Người xót thương và ban ơn cứu độ cho chúng ta!” Khi thân nhân đã ra khỏi phòng và đóng cửa lại, Tô-bi-a ngồi dậy, ra khỏi giường và nói với Xa-ra : “Đứng lên, em ! Chúng ta hãy cầu nguyện, nài xin Đức Chúa để Người xót thương và ban ơn cứu độ cho chúng ta !” Cô đứng lên, rồi cả hai bắt đầu cầu nguyện và nài xin cho mình được cứu độ. Tô-bi-a bắt đầu như sau:

“Lạy Thiên Chúa của tổ tiên chúng con. Xin chúc tụng Chúa, xin chúc tụng Thánh Danh đến muôn thuở muôn đời ! Các tầng trời và toàn thể công trình của Chúa phải chúc tụng Chúa đến muôn thuở muôn đời! Chính Chúa đã dựng nên ông A-đam, dựng nên cho ông một người trợ giúp và nâng đỡ là bà E-và, vợ ông. Và dòng dõi loài người đã sinh ra từ hai ông bà. Chính Chúa đã nói : ‘Con người ở một mình thì không tốt. Ta sẽ làm cho nó một người trợ giúp giống như nó.’ Giờ đây, không phải vì lòng dục, mà con lấy em con đây,nhưng vì lòng chân thành. Xin Chúa đoái thương con và em con cho chúng con được chung sống bên nhau đến tuổi già.” Rồi họ đồng thanh nói: “A-men! A-men!”³³⁸

Cũng như trong Diễm Ca, chàng rể gọi cô dâu là em, nhưng anh đã thưa một lời đáng kinh ngạc trong lời cầu trước khi thành vợ chồng. Tôbia nói với Thiên Chúa rằng anh không cưới người em này vì dục vọng, nhưng với lòng chân thành.³³⁹ Trong tất cả bảy mươi ba sách của Kinh Thánh, đây là lời cầu duy nhất được ghi lại trước khi vợ chồng trở nên một xương một thịt. Trong đó, chú rể làm chứng rằng món quà chính mình là chân thành, không bị thúc đẩy bởi dục vọng. Khi nói điều này, Tôbia không ngụ ý rằng anh thiếu ham muốn hay cảm giác hấp dẫn hướng tới Sara. Chính thiên thần Raphael cũng công nhận rằng nàng rất xinh đẹp!³⁴⁰ Điều mà Tôbia nói là tình yêu nồng nàn của anh dành cho nàng là trong sạch. Gioan Phaolô ghi nhận rằng tính huynh đệ của tình yêu này không bị loại bỏ, mà được đặt nền tảng trong tình yêu phu thê.³⁴¹

Cũng như thế, mọi hôn nhân đều liên quan đến một cuộc chiến thiêng liêng lớn lao. Như G.K. Chesterton nhận xét, “Hôn nhân là một cuộc phiêu lưu, như thể tham gia vào trận chiến.” Vì thế, không có gì lạ khi lời công bố của Thánh Phaolô về kế hoạch tình yêu của Thiên Chúa trong Êphêsô 5 được tiếp nối bởi điều mà Gioan Phaolô gọi là “một khích lệ phi thường cho cuộc chiến thiêng liêng” trong Êphêsô 6.³⁴² Ngay từ khởi đầu, hôn nhân đã là một thử thách sống còn. Thế nhưng Gioan Phaolô đã trấn an và nhắc nhở các đôi rằng tình yêu “chiến thắng bởi vì biết cầu nguyện.”³⁴³

Gioan Phaolô đã trải qua nhiều thập kỷ làm việc với các đôi trẻ, và ghi nhận rằng giới trẻ thường nghĩ “việc kết hợp vợ chồng và đời sống hôn nhân chỉ mang lại hạnh phúc và niềm vui. Tuy nhiên kinh nghiệm sống cho thấy các đôi vợ chồng thường thất vọng về điều họ kỳ vọng nhất.”³⁴⁴ Niềm vui cũng đi kèm với thử thách. Thế nhưng sự hiện diện của thập giá trong hôn nhân không nên khiến các đôi tuyệt vọng. Đức Giáo Hoàng thêm rằng: “Chân lý và sức mạnh của tình yêu biểu lộ trong khả năng đặt mình giữa các thế lực thiện và ác đang chiến đấu trong và quanh con người, bởi vì tình yêu tin tưởng vào chiến thắng của điều thiện và sẵn sàng làm tất cả để thiện thắng ác.”³⁴⁵

Tôbia và Sara cậy dựa vào Thiên Chúa để bảo vệ và chúc lành cho hôn nhân của họ, và Gioan Phaolô ghi nhận rằng lời cầu nguyện của họ “trở thành một kiểu mẫu sâu xa nhất của phụng vụ, mà lời của nó là lời đầy quyền năng. Đó là lời quyền năng xuất phát từ nguồn giao ước và ân sủng. Chính là sức mạnh giải thoát khỏi sự dữ và thanh tẩy.”³⁴⁶

Ngài ghi nhận rằng có thể thấy qua các đôi trong Diễm Ca và trong sách Tôbia, cách mà ngôn ngữ của thân xác trở thành ngôn ngữ của phụng vụ.³⁴⁷ Hãy so sánh, chẳng hạn, lời của Tôbia với các lời thề trong lễ cưới. Tôbia nói: “Con nhận người em họ này… Xin cho con và nàng được hưởng lòng thương xót.”³⁴⁸ Gioan Phaolô ghi nhận: “Phụng vụ hiện tại của Giáo Hội Latinh có các đôi tân hôn thưa rằng: ‘Anh nhận em làm vợ/Em nhận anh làm chồng… Anh hứa sẽ trung thành với em… Anh sẽ yêu thương và tôn trọng em mọi ngày suốt đời anh.’”³⁴⁹ Phụng vụ hôn nhân, do đó, không chỉ là một nghi thức để hợp thức hóa mối quan hệ. Nó là một diễn tả bí tích của lời mời gọi tình yêu tự hiến mà Thiên Chúa đã ghi khắc nơi thân xác con người.

Tuy nhiên, nếu thân xác con người diễn tả ngôn ngữ phụng vụ, thì nó cũng có khả năng đảo ngược nó. Vì lý do đó, sự thân mật tính dục hoặc là một hành vi thánh hiến, hoặc là một hành vi báng bổ. Nó có thể mang tính bí tích hoặc phạm thánh, mang tính phụng vụ hoặc ngẫu tượng.

334 Tob. 6:19.
335 TOB 115:1.
336 Cf. TOB 8:9.
337 Tobit 6:18.
338 Tobit 8:5–8.
339 Cf. Tob. 8:7 (RSVCE).
340 Cf. Tob. 6:12.
341 Cf. TOB 117.
342 TOB 88:5.
343 TOB 115:3.
344 TOB 89:3.
345 TOB 115:2.
346 TOB 115:6.
347 Cf. TOB 116:4.
348 Tob. 8:7.
349 TOB 117:3.