Êphêsô

Trong suy tư cuối cùng về dấu chỉ hôn nhân, Gioan Phaolô quay lại nhìn đoạn chương 5 của Êphêsô. Như đã nói, đây là nơi Thánh Phaolô nói về hôn nhân như một “mầu nhiệm lớn lao” ám chỉ đến Đức Kitô và Hội Thánh. Gioan Phaolô nhận xét: “Đoạn văn này đưa chúng ta đến một chiều kích của ‘ngôn ngữ của thân xác’ mà có thể gọi là ‘mầu nhiệm’.”³⁵⁰ Ngài thêm: “Ngôn ngữ và nghi thức phụng vụ được mô phỏng theo ‘ngôn ngữ của thân xác’.”³⁵¹

Để hiểu điều này, cần phải nhận ra rằng ngài đang nói về “phụng vụ” theo nghĩa rộng hơn các nghi thức trong Thánh lễ Hôn phối. Sách Giáo lý định nghĩa “phụng vụ” là “sự tham dự của Dân Chúa vào ‘công trình của Thiên Chúa’.”³⁵² Vậy “công trình của Thiên Chúa” là gì? Đó là mầu nhiệm cứu độ vĩ đại. Do đó, hôn nhân, tự bản chất của nó, là phụng vụ. Nó là sự tham dự vào kế hoạch cứu độ vĩ đại của Thiên Chúa.

Điều đáng chú ý trong giáo huấn của Thánh Phaolô không phải chỉ tình yêu của Đức Kitô dành cho Hội Thánh mới là “mầu nhiệm lớn lao.” Đúng hơn, Gioan Phaolô ghi nhận rằng Thánh Phaolô “không ngần ngại mở rộng sự so sánh huyền nhiệm ấy cho ‘ngôn ngữ của thân xác’, được tái khám phá trong sự thật của tình yêu phu thê và sự kết hợp vợ chồng của hai người.”³⁵³ Nói cách đơn giản, sự kết hợp tính dục của vợ chồng làm cho hữu hình “mầu nhiệm lớn lao” trong kế hoạch cứu độ vĩ đại của Thiên Chúa (sự kết hợp phu thê của Đức Kitô và Hội Thánh).

Thực ra, toàn bộ đời sống hôn nhân của họ trở thành một hành vi phụng vụ khi họ tự hiến cho nhau. Những biểu hiện tình yêu vô vị lợi này tạo thành cốt lõi và linh đạo của hôn nhân, được sống qua ngôn ngữ của thân xác.³⁵⁴ Cùng nhau, họ trở thành “dấu chỉ hữu hình của tình yêu sáng tạo của Thiên Chúa.”³⁵⁵ Khi một người chồng và một người vợ nhận ra điều này, họ bắt đầu cảm nghiệm được sự “kính sợ” mà Phaolô nói trong Êphêsô. Gioan Phaolô mô tả sự kính sợ này như sau:

… một hình thức trưởng thành về mặt thiêng liêng của sự say mê lẫn nhau kia: nghĩa là, say mê của người nam đối với người nữ, và của người nữ đối với người nam, vốn được mạc khải lần đầu tiên trong Sách Sáng thế. Rồi cũng chính sự say mê đó tuôn chảy như dòng thác lũ diễn qua các câu thơ Diễm tình Ca để sau cùng đọng lại, trong các bối cảnh hoàn toàn khác, nơi diễn từ cô kết và quy tập trong sách Tôbia. Sự trưởng thành về mặt thiêng liêng của nỗi niềm say mê này không chi khác hơn là hoa quả sinh ra từ ơn biết kính sợ, một trong bảy ơn của Đức Chúa Thánh Thần, mà thánh Phaolô đã nói trong I Thêxalônica 4:4-7.³⁵⁶

Đối với hầu hết mọi người, từ “kính sợ” chỉ mang nghĩa tiêu cực. Tuy nhiên, Thánh Phaolô đang nói về cảm thức kính sợ sâu xa mà con người cảm nhận khi ở trong sự hiện diện của sự thánh thiêng. Chẳng hạn, khi vị thượng tế bước vào Nơi Cực Thánh trong Cựu Ước, ông đã làm như thế với sự run sợ cung kính. Ông biết rằng mình đang đứng trên đất thánh. Một sự say mê tôn kính tương tự cũng được đòi hỏi trong phạm vi sự thân mật tính dục. Sự tôn kính sâu xa này không chỉ là một nhân đức. Nó là một ân huệ của Chúa Thánh Thần. Khi nam và nữ cảm nghiệm điều này, Gioan Phaolô ghi nhận rằng họ sẽ cảm nghiệm tình yêu nhân loại “trong một chiều sâu, sự đơn sơ và vẻ đẹp chưa từng được biết đến.”³⁵⁷

350 TOB 117: b.
351 TOB 117:6.
352 Catechism of the Catholic Church 1069.
353 TOB 117:b1.
354 Cf. TOB 117:b:3.
355 TOB 117:b:3.
356 TOB 117:b:4.
357 TOB 117:b:5.