Làm sao những lời của Đức Giáo Hoàng có thể dung hòa với nhiều lời khuyên trong Kinh Thánh về việc tránh xa dịp tội? Chẳng hạn, sách Huấn Ca 9:8 cảnh báo: “Hãy tránh đừng nhìn người phụ nữ nhan sắc, cũng đừng ngắm nghía một giai nhân xa lạ. Vì sắc đẹp đàn bà mà bao kẻ đảo điên, cũng vì thế mà ái tình bừng lên như lửa.” Những lời này không mất đi giá trị, bởi chúng vẫn là bước khởi đầu hướng tới sự thanh sạch. Gioan Phaolô coi chúng như một dạng “thanh sạch tiêu cực.”
Đáng tiếc là nhiều người dừng lại ở đó, mà không nhận ra rằng việc tránh xa cám dỗ để nhìn vào trái tim mình và nhìn lên đến Thiên Chúa, để học cách nhìn người khác như một nhân vị. Như một linh mục nhận xét: “Sự thanh sạch của trái tim không hệ tại chủ yếu nơi những gì ta tránh xa, mà hệ tại nơi Đấng ta hướng về.” 153 Việc quay đi không phải là mục tiêu tối hậu. Học cách nhìn mới là mục tiêu. Đây là lý do tại sao Đức Giêsu gọi những người có tâm hồn trong sạch là “phúc thay.” Không chỉ vì họ sẽ được thấy Thiên Chúa trong đời sau, mà ngay trong đời này, họ cũng thấy Người xuyên qua tạo thành, được tỏ hiện cách đặc biệt nơi thân xác của chính họ và thân xác của tha nhân. Sự thanh khiết của họ hiện hữu không phải bất chấp thân xác, nhưng là trong và nhờ thân xác. 154
Đây chính là điều Đức Giáo Hoàng gọi là “thanh sạch tích cực.” 155 Gioan Phaolô giải thích rằng trong Bài Giảng Trên Núi, lề luật Cựu Ước cấm ngoại tình “trở thành một lời mời gọi nhìn tha nhân cách trong sạch, có khả năng tôn trọng ý nghĩa hôn nhân của thân xác.” 156 Chúng ta không nên chỉ được thúc đẩy yêu thương bởi trí tuệ hay ý chí, mà còn bởi trái tim. Gioan Phaolô đề nghị rằng: “Sự thật này phải được nhận biết theo một cách nội tâm; nó phải được ‘cảm nhận bằng trái tim,’ để cho những mối tương quan hỗ tương giữa người nam và người nữ — ngay cả trong cái nhìn đơn giản — có thể lấy lại ý nghĩa hôn nhân đích thực của chúng.” 157
Đức Thánh Cha lưu ý rằng hành động nhìn một người khác thực sự là một hành vi nội tâm được biểu hiện qua cái nhìn. 158 Nó không phải là một ánh nhìn vô nghĩa. Đây là lý do tại sao Thánh Augustinô cảnh báo: “Đừng nói rằng bạn có tâm hồn trong sạch nếu bạn có đôi mắt không trong sạch, bởi vì con mắt không trong sạch là sứ giả của một trái tim không trong sạch.” 159 Christopher West còn bổ sung rằng đàn ông thường chờ đến lúc người phụ nữ không nhìn để có thể nhìn nàng với dục vọng. 160 Một giải pháp cho điều này (cho cả nam và nữ) là chỉ nên nhìn thân xác người khác như thể họ đang nhìn thẳng vào mắt mình.
Mặc dù dục vọng không chỉ là vấn đề của nam giới, nhưng Đức Giáo Hoàng đã gửi một lời thách đố đặc biệt trong lĩnh vực này cho đàn ông. Ngài nhắc họ: “Người nữ ngay từ ban đầu đã được trao phó cho ánh nhìn của người nam,… cho ‘trái tim’ của người nam,” và họ phải bảo đảm rằng sự trao đổi quà tặng này “tạo nên một sự hiệp thông đích thực của các nhân vị.” 161 Người nam được trao trách nhiệm là “người bảo vệ sự tương hỗ (có đi có lại) của ân ban.” 162 “Mặc dù việc duy trì sự quân bình của quà tặng xem ra được trao cho cả hai, nhưng người nam có một trách nhiệm đặc biệt, như thể việc duy trì hay vi phạm sự quân bình ấy, hoặc thậm chí — nếu nó đã bị vi phạm — việc tái lập lại, lệ thuộc nhiều hơn vào anh ta.” 163 Ngài còn nói thêm rằng phẩm giá và sự quân bình của đời sống nhân loại “phụ thuộc ở mọi thời điểm lịch sử và ở mọi nơi trên trái đất vào việc ‘người nữ sẽ là ai đối với người nam, và người nam sẽ là ai đối với người nữ.’” 164
Đàn ông không nên cảm thấy như thể Đức Giáo Hoàng đang nhắm vào họ để xét đoán. Lời của ngài là một khích lệ cao quý để xét lại những động cơ sâu thẳm nhất nơi mình. Ngài thách thức nam giới hãy tự hỏi: “Người nữ ấy đã trở thành gì đối với tôi?” 165 Nam giới và nữ giới không cần phải sống trong xấu hổ vì những đam mê của mình. Điều họ cần là sự khiêm nhường để mang những khát vọng ấy đến với Đức Kitô.
Thiên Chúa không muốn con cái của Ngài sống dưới ách gánh nặng của tính câu nệ, áy náy quá mức trong lương tâm. Cha Alexander Men, một linh mục Chính Thống Nga và học giả Kinh Thánh, đã viết về một nhóm người Pharisêu xưa kia, những người quá nhiệt thành tránh tội đến mức không ngẩng đầu lên. Họ đi với đầu cúi gằm, kẻo nhìn thấy một phụ nữ mà thèm khát nàng. Cuối cùng, người ta bắt đầu gọi họ là “Khitsay,” nghĩa là: “Coi chừng đừng đập đầu.” 166 Dù đây có thể là một hình thức sơ khai của thanh khiết tiêu cực, nhưng nó không phải là sứ điệp của Đức Kitô.
Một lần nữa, vấn đề không nằm ở thân xác. Vấn đề là cách thân xác được biểu lộ và cách chúng ta nhìn nó. Thân xác không được tạo ra để trở thành dịp tội, nhưng để mạc khải lời mời gọi chúng ta yêu thương. Nó không được tạo ra để cám dỗ chúng ta xuống hỏa ngục, mà để nhắc nhở chúng ta về vẻ đẹp thiên đàng. Khi ánh sáng mặt trời chiếu qua một viên kim cương, vô số tia phản chiếu nhỏ li ti tỏa ra, óng ánh muôn màu. Cũng vậy, vẻ đẹp của thân xác con người chỉ là một phản chiếu nhạt nhòa của vẻ đẹp vô biên nơi nguồn gốc của nó: Thiên Chúa Ba Ngôi. Thiên Chúa tỏ mình cho nhân loại qua từng kinh nghiệm về vẻ đẹp. Câu hỏi đặt ra là: liệu chúng ta có đôi mắt để nhìn xuyên qua phản chiếu… để đến với nguồn mạch vinh quang của nó hay không?
153 J. Brian Bransfield, The Human Person (Boston: Pauline Books & Media, 2010), 246.
154 Cf. Christopher West, Theology of the Body Explained (Boston: Pauline Books & Media, 2008), 212.
155 Cf. TOB 54:3, 58:7, 129:5.
156 Veritatis Splendor, 15.
157 TOB 58:6.
158 Cf. TOB 40:5.
159 Paul Thigpen, A Dictionary of Quotes from the Saints (Ann Arbor, Mich.: Charis Books, 2001), 28.
160 Cf. West, Theology of the Body Explained, 217.
161 TOB 17:6.
162 TOB 33:2.
163 TOB 33:2.
164 TOB 43:7.
165 Cf. TOB 41:1.
166 Talmud, Sota, III, 2; V, 7; Berakhot, 9, as mentioned in Father Alexander Men, Son of Man (Yonkers, N.Y.: St. Vladimir’s Seminary Press, 1998), 93.
Leave a Reply